Çanakkale Savaşı ne zaman oldu?
Çanakkale Savaşı 19 Şubat 1915 - 9 Ocak 1916 tarihleri arasında yaklaşık 11 ay sürdü. İtilaf Devletleri'nin Çanakkale Boğazı'nı geçme girişimiyle başlayan savaş, deniz ve kara muharebelerinden oluşan iki ana safhada gerçekleşti ve Osmanlı İmparatorluğu'nun en büyük zaferlerinden biri olarak tarihe geçti.
Savaşın Başlangıcı ve Nedenleri
Çanakkale Savaşı 19 Şubat 1915 - 9 Ocak 1916 tarihleri arasında gerçekleşti. Deniz ve kara muharebelerinden oluşan bu savaş, İtilaf Devletleri'nin Çanakkale Boğazı'nı geçme girişimiyle başladı ve Osmanlı İmparatorluğu'nun en büyük zaferlerinden biri olarak tarihe geçti.
Savaşın Başlangıcı ve Nedenleri
Çanakkale Savaşı, İtilaf Devletleri'nin Rusya'ya yardım ulaştırmak ve Osmanlı İmparatorluğu'nu savaş dışı bırakmak amacıyla planladığı Dardanel Harekâtı ile başladı. Dönemin İngiliz Deniz Kuvvetleri Bakanı Winston Churchill'in öncülük ettiği bu plan, İstanbul'u ele geçirerek Osmanlı'yı hızla yenilgiye uğratmayı hedefliyordu.
Deniz Savaşları Dönemi
İlk safhada İngiliz ve Fransız donanmaları 19 Şubat 1915'te boğaza saldırdı. 18 Mart 1915'te gerçekleşen büyük deniz saldırısında İtilaf donanması ağır kayıplar verdi. İngiliz zırhlıları HMS Irresistible ve HMS Ocean ile Fransız zırhlısı Bouvet batırıldı, birçok gemi hasara uğradı. Bu başarısızlık sonrası İtilaf Devletleri kara çıkarması yapmaya karar verdi.
Gelibolu Çıkarması ve Kara Savaşları
25 Nisan 1915'te İtilaf kuvvetleri Gelibolu Yarımadası'na çıkarma yaptı. ANZAC (Avustralya-Yeni Zelanda Kolordusu) birlikleri Arıburnu'na, İngiliz birlikleri ise Seddülbahir'e çıktı. Mustafa Kemal'in komutasındaki 19. Tümen'in Arıburnu'ndaki direnişi, çıkarmanın başarısızlığa uğramasında kritik rol oynadı.
Önemli Muharebeler ve Kahramanlar
Savaş boyunca Conkbayırı, Kerevizdere, Anafartalar ve Suvla Koyu'nda şiddetli çarpışmalar yaşandı. Seyit Onbaşı'nın 18 Mart'ta 276 kiloluk mermiyi tek başına taşıması, Bigalı Mehmet Çavuş'un kahramanlığı gibi olaylar savaşın destansı anlarını oluşturdu.
Savaşın Sonu ve Sonuçları
Ağır kayıplar veren İtilaf kuvvetleri, 20 Aralık 1915'te Arıburnu ve Suvla'dan, 9 Ocak 1916'da ise Seddülbahir'den tamamen çekildi. Savaşta Osmanlı ordusu yaklaşık 250 bin ila 300 bin (çeşitli kaynaklarda farklılık gösterir), İtilaf kuvvetleri ise 200 bin ila 250 bin (çeşitli kaynaklarda farklılık gösterir) kayıp verdi. Toplamda her iki taraftan 500 bini aşkın asker hayatını kaybetti veya yaralandı.
Çanakkale Zaferinin Önemi
Çanakkale Zaferi, Osmanlı İmparatorluğu'nun I. Dünya Savaşı'ndaki en büyük başarısı oldu. Bu zafer, Türk milletinin bağımsızlık mücadelesine ilham verdi ve Mustafa Kemal'in liderlik yeteneğini ortaya çıkardı. Savaş, aynı zamanda Avustralya ve Yeni Zelanda için de milli kimlik oluşumunda önemli bir dönüm noktası oldu.
Çanakkale Savaşı, İtilaf Devletleri'nin Rusya'ya yardım ulaştırmak ve Osmanlı İmparatorluğu'nu savaş dışı bırakmak amacıyla planladığı Dardanel Harekâtı ile başladı. Winston Churchill'in öncülük ettiği bu plan, İstanbul'u ele geçirerek Osmanlı'yı hızla yenilgiye uğratmayı hedefliyordu.
Deniz Savaşları Dönemi
İlk safhada İngiliz ve Fransız donanmaları 19 Şubat 1915'te boğaza saldırdı. 18 Mart 1915'te gerçekleşen büyük deniz saldırısında İtilaf donanması ağır kayıplar verdi. HMS Irresistible, HMS Ocean ve Bouvet zırhlıları batırıldı, birçok gemi hasara uğradı. Bu başarısızlık sonrası İtilaf Devletleri kara çıkarması yapmaya karar verdi.
Gelibolu Çıkarması ve Kara Savaşları
25 Nisan 1915'te İtilaf kuvvetleri Gelibolu Yarımadası'na çıkarma yaptı. ANZAC (Avustralya-Yeni Zelanda) birlikleri Arıburnu'na, İngiliz birlikleri ise Seddülbahir'e çıktı. Mustafa Kemal'in komutasındaki 19. Tümen'in Arıburnu'ndaki direniş, çıkarmanın başarısızlığa uğramasında kritik rol oynadı.
Önemli Muharebeler ve Kahramanlar
Savaş boyunca Conkbayırı, Kerevizdere, Anafartalar ve Suvla Koyu'nda şiddetli çarpışmalar yaşandı. Seyit Onbaşı'nın 18 Mart'ta 276 kiloluk mermiyi tek başına taşıması, Bigalı Mehmet Çavuş'un kahramanlığı gibi olaylar savaşın destansı anlarını oluşturdu.
Savaşın Sonu ve Sonuçları
Ağır kayıplar veren İtilaf kuvvetleri, 20 Aralık 1915'te Arıburnu ve Suvla'dan, 9 Ocak 1916'da ise Seddülbahir'den çekildi. Savaşta Osmanlı ordusu yaklaşık 253 bin, İtilaf kuvvetleri ise 214 bin kayıp verdi. Toplam 467 bin asker hayatını kaybetti veya yaralandı.
Çanakkale Zaferinin Önemi
Çanakkale Zaferi, Osmanlı İmparatorluğu'nun I. Dünya Savaşı'ndaki en büyük başarısı oldu. Bu zafer, Türk milletinin bağımsızlık mücadelesine ilham verdi ve Mustafa Kemal'in liderlik yeteneğini ortaya çıkardı. Savaş, aynı zamanda Avustralya ve Yeni Zelanda için de milli kimlik oluşumunda önemli bir dönüm noktası oldu.