1 Mayıs ne zaman resmi tatil oldu?
1 Mayıs'ın Resmî Tatil İlanı: 22 Nisan 2009
Türkiye'de 1 Mayıs, 22 Nisan 2009 tarihinde Türkiye Büyük Millet Meclisi'nde (TBMM) kabul edilen kanun ile "Emek ve Dayanışma Günü" adıyla resmî tatil olarak ilan edilmiştir. Bu yasal düzenleme, 27 Nisan 2009'da Resmî Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe girmiş ve 1 Mayıs'ın günümüzdeki resmî tatil statüsünü kesinleştirmiştir.
Resmî Tatil Olmadan Önceki Çalkantılı Tarihçe
1 Mayıs'ın Türkiye'deki tatil serüveni oldukça inişli çıkışlıdır. İlk olarak Cumhuriyet'in ilk yıllarında, 1923'te "İşçi Bayramı" adıyla yasal olarak bayram ilan edilmiştir. Daha sonra 1935 yılında çıkarılan bir kanunla adı "Bahar ve Çiçek Bayramı" olarak değiştirilmiş ve bu isimle ücretsiz tatil günü olmaya devam etmiştir. Ancak bu süreç, günün işçi hakları mücadelesiyle olan bağını zayıflatmıştır. Tarihin en önemli kırılma noktalarından biri ise 12 Eylül 1980 askeri darbesi sonrası yaşanmıştır. Darbe yönetimi, 1 Mayıs'ı resmî tatil günü olmaktan tamamen çıkarmış ve kutlamaları yasaklamıştır.
Kanlı 1 Mayıs ve Sembolik Anlamı
1 Mayıs'ın Türkiye'deki önemini anlamak için 1970'li yıllara bakmak gerekir. Uzun bir aradan sonra ilk geniş katılımlı ve yasal 1 Mayıs kutlaması, 1976 yılında Devrimci İşçi Sendikaları Konfederasyonu (DİSK) öncülüğünde Taksim Meydanı'nda yapılmıştır. Ancak bir sonraki yıl, 1 Mayıs 1977'de, yine Taksim'de toplanan yüz binlerce kişinin üzerine kimliği belirsiz kişilerce ateş açılmış ve çıkan panikte 34 kişi hayatını kaybetmiştir. Tarihe "Kanlı 1 Mayıs" olarak geçen bu elim olay, 1 Mayıs'ı Türkiye'deki emek mücadelesi için hem bir anma hem de bir direniş sembolü haline getirmiştir.
Uluslararası Kökeni ve "Emek ve Dayanışma Günü"ne Evrilişi
1 Mayıs'ın dünya genelindeki kökeni, 1886 yılında ABD'nin Chicago kentinde işçilerin günde 8 saatlik iş günü talebiyle başlattıkları kitlesel grevlere dayanmaktadır. Bu mücadelelerin ardından 1889'da toplanan İkinci Enternasyonal, 1 Mayıs'ı işçi sınıfının "Uluslararası Birlik, Mücadele ve Dayanışma Günü" olarak kabul etmiştir. Türkiye'de de yıllar süren mücadeleler ve talepler sonucunda, 2008 yılında günün adı "Emek ve Dayanışma Günü" olarak kabul edilmiş, 2009 yılında ise resmî tatil statüsüne kavuşarak tarih sahnesindeki yerini almıştır.